VICAST tổ chức Hội nghị Nghiên cứu khoa học của nghiên cứu sinh năm 2025

Tham dự hội nghị, về phía Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (VHNTTTDLVN) có Viện trưởng PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, các Phó Viện trưởng PGS.TS Phạm Lan Oanh, TS Hoàng Thị Bình, TS Mai Thị Thùy Hương.

Quang cảnh hội nghị

GS.TS Trương Quốc Bình và TS Hoàng Thị Bình, Phó Viện trưởng Viện VHNTTTDLVN

Về phía khách mời và các giảng viên có PGS.TS Nguyễn Danh Hoàng Việt, Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao, Bộ VHTTDL, GS.TS Từ Thị Loan, GS.TS Trương Quốc Bình. Hội nghị có sự góp mặt của 32 nghiên cứu sinh (NCS) từ khóa K25 đến khóa K29.

Trong bài phát biểu khai mạc và đề dẫn, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện VHNTTTDLVN nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động này trong chuỗi chương trình đào tạo sau đại học của Viện: "Hội nghị khoa học cùng với việc xuất bản công bố các công trình nghiên cứu, hợp tác nghiên cứu khoa học thông qua các chương trình, đề tài, dự án nghiên cứu là những hoạt động quan trọng mà Viện đang nỗ lực thực hiện nhằm hỗ trợ các nghiên cứu sinh mở rộng cơ hội tham gia, phát triển kỹ năng nghiên cứu cũng như giao lưu, học hỏi trau dồi phương pháp, lý thuyết nghiên cứu, từ đó xác định rõ hơn định hướng nghiên cứu luận án của mình. Hội nghị là diễn đàn khoa học mở, nơi các nghiên cứu sinh được trình bày kết quả nghiên cứu, trao đổi học thuật, và tiếp nhận ý kiến phản biện cho nghiên cứu của mình, qua đó nâng cao năng lực nghiên cứu, tư duy khoa học và phương pháp luận hiện đại".

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương phát biểu khai mạc và đề dẫn hội nghị.

Cũng tại hội nghị, TS Mai Thị Thùy Hương, Phó Viện trưởng Viện VHNTTDLVN, đã trình bày chi tiết về chiến lược nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học cho NCS trong nhiều năm qua. Viện VHNTTDLVN đã và đang thực hiện nhiều hoạt động nhằm tạo ra một môi trường học thuật chất lượng cao và sôi nổi. Các Hội nghị khoa học NCS thường niên luôn thu hút được số đông NCS các khóa tham gia viết bài và kỷ yếu Hội nghị là một công trình có giá trị khoa học được các nhà khoa học đánh giá cao. Đặc biệt, Viện chú trọng hội nhập quốc tế thông qua việc mời các chuyên gia hàng đầu từ nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Canada, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Bỉ, Pháp, Anh, Úc… đến giảng dạy, tập huấn, nói chuyện chuyên đề và tổ chức tọa đàm. Điển hình là trong năm 2024–2025, Viện đã tổ chức 3 tọa đàm, trao đổi quốc tế với các giáo sư đến từ Úc, Hàn Quốc, Trung Quốc, giúp NCS tiếp cận với những lý thuyết và phương pháp nghiên cứu tiên tiến trên thế giới.

TS Mai Thị Thùy Hương, Phó Viện trưởng Viện VHNTTTDLVN phát biểu tại hội nghị

Với vai trò là đơn vị nghiên cứu khoa học chủ chốt, Viện VHNTTTDLVN thường xuyên tổ chức các Hội thảo khoa học quốc tế, quốc gia, năm 2025 Viện tổ chức 02 Hội thảo quốc tế, 10 Hội thảo các cấp - nơi các NCS được khuyến khích tích cực gửi bài và trình bày báo cáo.
Không chỉ công bố các kết quả nghiên cứu trong Hội nghị, hội thảo, các NCS của Viện còn có nhiều cơ hội thuận lợi khi Viện hiện có 2 ấn phẩm tạp chí khoa học chuyên ngành uy tín trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch. Hơn nữa, với 07 đề tài NCKH cấp Nhà nước và rất nhiều các đề tài NCKH cấp Bộ, cấp tỉnh, đề án của Bộ VHTTDL, Viện cũng mời các NCS có năng lực, có chuyên môn phù hợp tham gia đề tài, từ đó nâng cao năng lực chuyên môn, cũng như những năng lực cần có của một nhà nghiên cứu khoa học độc lập.
TS Mai Thị Thùy Hương chia sẻ "Con đường nghiên cứu khoa học là con đường vô cùng chông gai, vất vả song cũng rất nhiều trải nghiệm ý nghĩa. Cơ sở đào tạo luôn đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ các bạn NCS trên con đường đó, kể cả khi các bạn đang học tập tại Viện, hay khi đã vững bước với những nghiên cứu khoa học độc lập của mình".
Sau phần khai mạc toàn thể, hội nghị chia thành 2 phiên làm việc của 2 Tiểu ban, Tiểu ban 1 là các ngành Nghệ thuật do PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, GS.TS Trương Quốc Bình và TS Hoàng Thị Bình chủ trì; Tiểu ban 2 là các ngành Văn hóa, Giáo dục học do GS.TS Từ Thị Loan, PGS.TS Nguyễn Danh Hoàng Việt và PGS.TS Phạm Lan Oanh chủ trì.

Tiểu ban 1 do PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, GS.TS Trương Quốc Bình và TS Hoàng Thị Bình chủ trì

Tiểu ban 2 do GS.TS Từ Thị Loan, PGS.TS Nguyễn Danh Hoàng Việt và PGS.TS Phạm Lan Oanh chủ trì.

Đã có 9 bài tham luận được trình bày trực tiếp trong tổng số 32 bài của các NCS gửi về. Các bài tham luận tập trung vào những nội dung: những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến vấn đề nghiên cứu của luận án; những phát hiện mới, phương pháp nghiên cứu mới trong quá trình nghiên cứu của NCS. 

Các vấn đề nghệ thuật: Chú trọng liên ngành trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp văn hóa
Tại phiên thứ 1 về các ngành Nghệ thuật, trong báo cáo "Vượt rào cản liên ngành: Khó khăn chuyển đổi từ thực hành sáng tạo sang nghiên cứu lý luận và đề xuất tiếp cận tài liệu cho nghiên cứu sinh mỹ thuật", NCS Võ Tuấn Em, K28, Trường Đại học An Giang phân tích những rào cản liên ngành và thách thức thực tế mà những NCS có nền tảng từ thực hành sáng tạo phải đối mặt trong quá trình chuyển đổi sang tư duy nghiên cứu khoa học. Khó khăn chủ yếu xoay quanh sự chuyển đổi từ tư duy trực quan cảm tính sang tư duy lý tính, phân tích và phản biện, cùng thách thức trong việc xây dựng khung lý thuyết và tiếp cận xử lí tài liệu cốt lõi.

NCS Võ Tuấn Em, K28, Trường Đại học An Giang

Bài viết "Biểu hiện của tiếp biến văn hóa qua nghệ thuật bích họa tại Quần thể di tích Cố đô Huế", NCS Nguyễn Thị Hiền Lê, K27, Trường Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế nhận định, nghệ thuật bích họa tại Quần thể di tích Cố đô Huế là minh chứng sống động cho sự tiếp biến văn hóa trong giai đoạn giao thoa Đông - Tây cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, không chỉ phản ánh kỹ thuật và mỹ cảm truyền thống mà còn có sự kết hợp các yếu tố mới lạ từ nghệ thuật châu Âu, tạo nên phong cách trang trí khác biệt so với các loại hình nghệ thuật khác, vừa lưu giữ bản sắc dân tộc vừa thể hiện sự thích nghi sáng tạo. 

NCS Nguyễn Thị Hiền Lê, K27, Trường Đại học Nghệ thuật, Đại học Huế.

Lựa chọn vấn đề "Đóng góp của mỹ thuật kiến trúc hành chính tại Thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh công nghiệp văn hóa", NCS Trần Thị Tuyết Nhung khẳng định, để mỹ thuật kiến trúc hành chính tại TP.HCM nâng cao khả năng đóng góp cho CNVH cần có chính sách phát triển cụ thể và chế tài riêng. Tại các quốc gia phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ... mỹ thuật kiến trúc hành chính là sản phẩm kinh doanh văn hóa phổ biến dưới nhiều hình thức như các sản phẩm quà lưu niệm, địa điểm tham quan du lịch thường xuyên dành cho các đối tượng quan tâm, xuất hiện thường xuyên trong các sản phẩm nghệ thuật như video âm nhạc, bối cảnh phim. Vì vậy, trong bối cảnh phát triển CNVH hiện nay tại TP.HCM, mỹ thuật kiến trúc hành chính cần được khai thác như mặt hàng kinh doanh và mang lại lợi ích cho kinh tế thành phố.

NCS Trần Thị Tuyết Nhung

Các vấn đề văn hóa, giáo dục: Nhiều điểm đáng chú ý
Phiên thảo luận thứ 2 là những báo cáo về các vấn đề văn hóa, giáo dục đương đại đáng chú ý. NCS Trần Thị Kim Bảo, K27, Đại học Phenikaa trong bài trình bày "Phát huy giá trị nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người M’nông trong phát triển du lịch"  đề cập đến vai trò của nghề dệt thổ cẩm truyền thống không chỉ đáp ứng nhu cầu ăn mặc, tạo nên sắc phục truyền thống mà còn góp phần làm giàu bản sắc văn hóa cho buôn làng và quê hương. Việc bảo tồn và phát huy trang phục truyền thống của người M'nông trong phát triển du lịch vừa có tác dụng duy trì được giá trị sản phẩm văn hóa truyền thống độc đáo vừa tạo ra sinh kế vững chắc cho đồng bào,  

NCS Trần Thị Kim Bảo, K27, Đại học Phenikaa

Đề cập đến một vấn đề nóng trong nghệ thuật biểu diễn múa, NCS Nguyễn Thị Phương Lan, K28, Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam trong tham luận "Những vấn đề đặt ra đối với nguồn nhân lực trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn múa ở Việt Nam hiện nay"  đã đi từ lý thuyết Vốn con người và lý thuyết phát triển nguồn nhân lực để nghiên cứu thực trạng và những bất cập trong bộ môn nghệ thuật biểu diễn múa. NCS cho rằng trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập toàn cầu, việc đầu tư cho đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng nhân lực múa chính là đầu tư cho năng lực sáng tạo quốc gia. Để đáp ứng yêu cầu mới, nhà nước cần có chính sách đặc thù, lâu dài và toàn diện, đồng thời phát huy vai trò của các cơ sở đào tạo, nhà hát, tổ chức xã hội nghề nghiệp và khu vực tư nhân trong phát triển nhân lực nghệ thuật.

NCS Nguyễn Thị Phương Lan, K28, Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam

Kết thúc phần trình bày báo cáo của các NCS, các Thầy, Cô và Chủ trì các Tiểu ban đã có những góp ý, điều chỉnh không chỉ cho nội dung được trình bày mà còn chia sẻ, động viên, định hướng, tháo gỡ những thắc mắc với những vấn đề mà các NCS gặp phải trong con đường nghiên cứu, từ đó gợi mở nhiều giải pháp để NCS có hướng đi đúng, nhằm mục tiêu hoàn thành quá trình học đúng tiến độ. Hội nghị báo cáo khoa học của NCS năm 2025 đã phản ánh chiều sâu tư duy, sự đa dạng trong chủ đề và cách tiếp cận nghiên cứu mang đến những khám phá mới, những vấn đề trao đổi lý thú./.

Bài: Anh Tuấn. Ảnh: Anh Tuấn, Lã Lương